Al eerder zagen we centrale bankiers na hun carrière kritiek uiten op het beleid van andere centrale banken of zelfs dezelfde centrale bank waar ze voor hebben gewerkt. Dit zagen we reeds bij Alan Greenspan, Ben Bernanke en zelfs onze eigen Nout Wellink. Ook Lord Mervyn King, gouverneur van de Bank of England in de periode tussen 2002-2013, laat zich bijzonder negatief uit over het beleid van centrale banken.
Lord King stelt dat centrale banken gefrustreerd zijn, omdat ze ondanks alle verwoede pogingen die zijn genomen, nog steeds geen verbetering van de economie zien. “And so the question is why is it, that with no fiscal consolidation and banks in decent shape, at least in terms of lending, and zero interest rates, we don’t have an enormous demand boom? That is now the puzzle,” stelt King.
De oud gouverneur heeft een boek geschreven genaamd The End of Alchemy waarin hij hard uithaalt naar banken in het algemeen. Volgens King vertrouwen mensen banken nog steeds teveel: “the belief that money kept in banks can be taken out whenever depositors ask for it”.
King stelt dat wanneer het goed gaat banken inderdaad aan deze belofte kunnen voldoen. Echter, wanneer het slecht gaat is het een belofte die ze vaak niet kunnen houden. Helemaal niet wanneer banken gered moeten worden door overheden en de enige zekerheid die je hebt, het depositogarantiestelsels is.
In zijn boek stelt Lord King dat er een hervorming van het financiële systeem plaats moet vinden, en waarschuwt ook hij voor een financiële crisis: “without reform of the financial system, another crisis is certain… sooner rather than later.” King’s gebruik van het woord alchemie in verband met centrale banken refereert naar allerlei verwijzingen. Een belangrijk doel van alchemie vroeger, was om gewone metalen in goud te veranderen. Hetzelfde doen centrale banken volgens King nu. Deze proberen goud-gedekt geld te vervangen door monetair beleid in de vorm van fiat geld.
Alan Greenspan
Ook voormalig Fed-voorzitter Alan Greenspan, heeft zich deze week negatief uitgelaten over het beleid van centrale banken en gewaarschuwd voor een mondiale crisis.
Alan Greenspan, die de Federal Reserve meer dan 18 jaar onder zijn hoede had , schreef in 1966 een essay “Gold and Economic Freedom”, dat een jaar later werd gepubliceerd in het boek van schrijfster Ayn Rand genaamd “Capitalism: The Unknown Ideal". Greenspan zet in het artikel uiteen hoe economische vrijheid gepaard gaat met het gebruik van goud als geld.
Greenspan schreef: “In the absence of the gold standard, there is no way to protect savings from confiscation through inflation. There is no safe store of value. If there were, the government would have to make its holding illegal, as was done in the case of gold.”
Hij begreep destijds dat de productiviteit en levensstandaard sterk gecorreleerd zijn met een stabiele en betrouwbare vorm van geld. Goud diende als geld, gekozen door de vrije markt, duizenden jaren lang. Centrale banken en fiat geld daarentegen zijn een recente uitvinding wanneer je deze plaatst in een historische context.
Alan Greenspan is op dit moment 90 jaar oud en verschijnt nog steeds af en toe in het nieuws. Onlangs werd hij geïnterviewd door Fox Business. In het interview stelt de oud Fed voorzitter dat de Westerse wereld onderweg is naar ‘a state of disaster’. Volgens Greenspan is een recessie ook niet het echte probleem, maar zit het echte probleem nog dieper geworteld in onze samenleving.
“Our problem is not recession which is a short-term economic problem. I think you have a very profound long-term problem of economic growth at the time when the Western world, there is a very large migration from being a worker into being a recipient of social benefits as it is called. And this is legally mandated in all of our countries. Het probleem volgens Greenspan kan worden herleid tot een toenemende vergrijzing van de Westerse wereld. Dit zorgt voor problemen: de economische groei daalt, pensioenlasten en zorgkosten stijgen.
Ouderen zullen naarmate de tijd verstrijkt steeds meer afhankelijk worden van overheden. Terwijl millenials en de generatie die hierna komt worstelen met schulden, lage inkomens en nauwelijks spaargeld. Voor deze groep is het bezitten van bijvoorbeeld een huis (het traditionele middel voor het stimuleren van de economie), meer een “toekomst ding” dan iets wat moet gebeuren.
In 1960 woonde bijvoorbeeld 62 procent van 18-34 jaren in de Verenigde Staten in een eigen huis. In 2015 is dit percentage gedaald naar iets minder dan 32 procent. De uitstaande hypotheekschuld in de VS, als gevolg van deze demografische verschuiving, is de afgelopen jaren in een vrije val geraakt zoals te zien is in onderstaande grafiek. Het probleem voor de wereldeconomie, zoals onlangs ook aangekaart door Kings’ opvolger Mark Carney, is een gebrek aan vraag voor goederen en diensten en voor geld in de vorm van krediet.
Lord King beschrijft in zijn boek hoe je je het beste kunt beschermen tegen de ontwikkeling van de huidige wereldeconomie. Hij zegt hierover het volgende: “there is little point in getting carried away by very fancy mathematical calculations of optimal portfolios. Don’t rely on past data to be a good guide. Try to think through what mix of assets gives you the best chance of surviving some big event. That must mean including assets that are negatively correlated or uncorrelated in your portfolio.”
Daarnaast adviseert King beleggers zelfs om een gedeelte van hun vermogen in goud om te zetten: “I am very struck by the fact that over many many years, central banks, governments and individuals have always, despite the protestations of economists, held some gold in their portfolio. Obviously, there is no high running return, but when unexpected things happen, particularly when governments rise and fall, then gold is a means of payment that everyone is always prepared to accept. And I think that’s why even central banks have always had a role in their portfolios for gold.”
